Oryantalistler Beyoğlu'na dönüyor

İstiklal Caddesi Deva Çıkmazı'ndaki Garibaldi binası, Leonardo De Mango ve Zonaro gibi oryantalist ressamların eserlerini ağırlamaya hazırlanıyor. TÜRSAB'ın himayesinde müzeye dönüşecek binanın 2013 yılı içinde hizmete girmesi planlanıyor. 2013, aynı zamanda binanın sahibi İtalyan İşçi Yardımlaşma Derneği'nin 150. kuruluş yılı.

Adını İtalyan Birliği'nin kurucusu Giuseppe Garibaldi'den alan Garibaldi binası, 1863'te İstanbul'da kurulan İtalyan İşçi Yardımlaşma Derneği'ne ait. Derneğin, "Cemiyetimizin bir mekânı bile yok, ayıp oluyor..." diyerek bir sene içinde yaptırdığı bina -Kasım 1884'ten Kasım 1885'e kadar- en son 1910'da elden geçmiş. Elden geçiren, Emek Sineması binasını da inşa eden ünlü mimar Vallury. 1900'lü yılların ilk yarısında çok sayıda konser, tiyatro ve opera ağırlayan bina, 1960'larda İstanbul'daki İtalyanların azalmasıyla sessizleşmiş. Kültür sanat etkinlikleri, butik otel ya da banka şubesi gibi taleplerle binayı kiralamak isteyen çok sayıda kurum olsa da derneğin isteği Garibaldi'nin isminin yaşaması ve kamu yararı gözetilmesi olduğu için bir türlü anlaşmaya varılamamış. Ta ki İtalyan Başkonsolosu araya girene ve derneğin 47 üyesi binayı oybirliğiyle TÜRSAB'a (Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği) 10+10 yıllığına kiralayana kadar... Oybirliğinin sebebi, TÜRSAB Başkanı Başaran Ulusoy'un kamu yararı ve halka açık müze sözü.

Binanın restorasyon sürecinin haziran itibarıyla başlaması ve bir yıl içinde bitmesi planlanıyor. Niyet; müzenin, derneğin kuruluşunun 150. yılı olan 2013'e yetişmesi. İsmi şimdilik Casa Garibaldi (Garibaldi Evi) olarak belirlenen projenin koordinatörü Sedat Bornovalı, "Şu anda Anıtlar Kurulu'ndan onay alma sürecindeyiz. Amacımız hızlıca kotarmak değil, binanın ve Deva Çıkmazı'nın en uygun şekilde değerlenmesi ve yaşaması." diyor ve ekliyor: "Binanın ait olduğu 19. yüzyılın havasını taşıması ve o dönemin ilişkilerini, sosyal yaşamını yansıtması bizim için çok önemli. Çok sayıda özel koleksiyonerin teklifiyle karşı karşıyayız ve bu durumdan son derece memnunuz. Tercihimiz, oryantalist eserlerden yana. Bilhassa İtalyan oryantalistler... Derneğin eski üyelerinden Leonardo De Mango'nun eserlerini elbette sergileyeceğiz. Zonaro'nunkileri de... Türkiye'nin hiç tanımadığı belli akımları ve sanatçıları ağırlamak da istiyoruz. Çağdaş İtalyan sanatçıların eserlerine de yer verebiliriz ama niyetimiz her zaman Türk-İtalyan ilişkilerine vurgu yapmak olacak. Türk-İtalyan ortaklığını ve dostluğunu temsil edecek sergiler bizim için çok önemli. Bir de yayınlar... Her serginin bir de kataloğunu yapacağız ki geleceğe de kalsın."


***

Dört asırlık İtalyan dergileri

Üç katlı binanın son katı, Giuseppe Garibaldi'nin kütüphanesi, mektupları, resmî yazışmaları ve belgelerinden oluşan sürekli bir koleksiyona ev sahipliği yapacak. 2000 civarında kitap bulunan kütüphanenin değerli parçaları arasında 1600, 1700 ve 1800'lerden kalma İtalyan dergileri ve kitapları yer alıyor.

Jülide Karahan

Zaman kültür 26 Nisan 2012