Bitmek üzere olan bir sürü restorasyon projesi var İstanbul'da. Kapalı kalan 158 mekânın kapıları bir bir açılacak yakında. Topkapı ve Ayasofya'nın kimi bölümleri ilk sırada. Ama Prof. Dr. İlber Ortaylı'nın dediği gibi "Bu restorasyon ev işinin bir benzeri. Yap yap bitmez, günü kurtarırsın ancak."
Kurtulan her bir günde de yeni bir hikâye öğrenir insan. Tıpkı Ayasofya Müzesi Müdürü A. Halûk Dursun'un aktardığı, Prof. Semavi Eyice'nin Ayasofya Yıllığı'nda detaylıca anlattığı gibi: Ayasofya'nın batı kapısında büyükçe bir tuğra var. Sultan Abdülmecid'e ait bu tuğra, mozaiklerle yapılmış bilinen tek örnek.
Hikâyesi şöyle: 19. yüzyılın ilk yarısında Ayasofya'nın önemli bir bakıma ihtiyacı varmış. Mimar Gaspare Fossati 1846'da bu işle görevlendirilmiş. Ayasofya'nın duvar, kemer ve tonozlarındaki sıva ve badanaları temizleyen Fossati, Bizans'ın değişik dönemlerinde yapılmış mozaiklerle karşılaşınca onları Sultan Abdülmecid'e göstermiş. 'Hepsi açığa çıksın' diyen Abdülmecid sık sık Ayasofya'ya giderek tasvir edilen kişilerin hikâyelerini dinlermiş.
Ayasofya'nın güney tarafındaki bir mozaikte, Hz. Meryem'e şehrin modelini sunan İmparator Constantinus ile Ayasofya'nın modelini sunan İmparator Justinianos varmış. "Burayı esaslı surette tamir ettiren benim ama bu nasıl anlaşılacak?" demiş padişah. Suret yaptırmak yasak. Fossati, tamir sırasında dökülen mozaik tanelerinden Sultan Abdülmecid'in bir portresini değil bir tuğrasını işletmiş. Yuvarlak bir plaka üzerine, altın tanelerle kaplanmış bir zemin içine... Unutulan tuğrayı yirmi yılı aşkın bir süre önce zamanın müze müdürüyle Prof. Semavi Eyice tesadüfen bulmuş. Tuğra şimdi o en eskiden asılması düşünülen yerde sergilenmekte...
***
Hobi ve can sıkıntısı değil
Duyanlar önce burun kıvırdı. Çoğu, "Kimse yaptığı işle yetinmiyor; herkes her işi yapmak istiyor hocam... Olmaz ki!" dedi. Mekân itibarıyla haklılık payı da vardı bu nazlanmada. Çünkü öyle ayağın alıştığı bir galeri değil Ekavart. Taksim-Beşiktaş arasında olması sebebiyle çok yakın ama bomboş koridorlu bir iş merkezi içinde olması sebebiyle çok uzak. Galerinin son sergisi müzisyen kimliğiyle tanınan ve gerçek adı -Arkın Ilıcalı - neredeyse unutulan Mercan Dede'den. İsmi Aşıklar Kabilesi.
Elektronik müzikle neyi birleştirdiği için kimi ustaları kızdırsa, kimi sanatsever tarafından müzik değil şov yapıyor diye hırpalansa da görsel sanatlar konusunda Mercan Dede'nin hakkını teslim etmeli. Hobi, can sıkıntısı, görünür olma isteği değil bu sergi. Bir kere mektepli biri karşımızdaki. Vaktiyle sıkı bir resim, baskı ve fotoğraf eğitiminden geçmiş. University of Saskatchewan'da güzel sanatlar okuduktan sonra Concordia Üniversitesi'nde yüksek lisans yapmış. Çalıştığı mekânın DJ'i bir akşam işe gelmeyince yoluna müzikle devam etmiş olsa da unutmuş değil öğrendiklerini. Şöyle anlatıyor isimsiz eserlerini: "Şu figür yıllar önce bir arkadaşımın bana gönderdiği eski bir kartpostaldan. Bu fotoğraflar da sokakta bulduğum bir albümün parçalarından..." Paul Auster'ın son şeyler ülkesini anımsatan sergide inci tozundan Arap zamkına, boyadan muma malzeme çok. Figür de öyle: Ejderha, King Kong, deniz feneri, dinozor, tren, minyatür... Herkes kendindeki hikâyeye göre seçiyor ne göreceğini. Güzel olan bu belki. 26 Haziran serginin son tarihi.
***
Müze açılınca masalarımız ne olacak?
İstanbul'da yeni ve önemli bir müze açılıyor, eylül ortalarında... Şu anda çalışmaları süren müzeyle ilgili soru işaretleri her zamankinden farklı: Ya biri masanın üzerindeki evrakları karıştırırsa? Eşyalarımızı kaldırmamız gerekecek mi? Çocuklarımızın fotoğraflarını herkes görecek mi? Soru sahipleri Borusan Holding çalışanları. Çünkü eylül itibarıyla kapılarını açacak müze mekânı, onların hafta içi mesai yaptığı Rumelihisarı'ndaki Perili Köşk. Kafesi, hediyelik eşya dükkânı, sürekli ve süreli sergileriyle dört başı mamur bir müzeye dönüşecek mekân; kapılarını ziyaretçilere sadece hafta sonları açacak. Dünyada bile pek bir örneği bulunmayan ofis müzede görüleceklerin başında, temeli 1980'de atılan ve sayısı 600'e ulaşan Borusan Çağdaş Sanat Koleksiyonu var.
JÜLİDE KARAHAN
ZAMAN PAZAR / 01.05.2011
..
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder